شهر هوشمند، نیاز امروز و ضرورت فردا | خانواده و فضای مجازی

شهر هوشمند، نیاز امروز و ضرورت فردا

شهر هوشمند، نیاز امروز و ضرورت فردا – با ترکیب و تعامل بسیاری از مجموعه های شهری مانند سازمان ها، شرکت ها، دانشگاه ها، شهروندان و… و همچنین مجموعه ها و زیرسیستم های مستقل هوشمند در هر شهر، سیستم پیچیده ی بزرگی تشکیل می گردد که به آن شهر هوشمند گویند.

ایران هشدار- برآوردهای وزارت مسکن و شهرسازی نشان می دهد که درصد جمعیت شهرنشینی ایران به بیش از ۷۳ درصد رسیده است. آمار بانک جهانی نیز نشان می دهد که طی ۵۰ سال گذشته، متوسط نرخ رشد درصد جمعیت شهرنشینی ایران، تقریبا دو برابر میانگین جهانی بوده است. نرخ رشد بالای شهرنشینی در کشورمان لزوم حرکت به سمت «هوشمند سازی» شهرهای کشور به خصوص کلانشهرهایی مثل تهران را بیش از پیش به رخ می کشد.

«شهر هوشمند» اصطلاحی است که هنوز در ادبیات عامه چندان شناخته شده نیست؛ نخستین مفهومی که به ذهن مخاطب متبادر می کند، شهری است که با بهره گیری از فناوری اطلاعات و زیرساخت های ارتباطات مدیریت می شود. در نتیجه در چنین شهری شاهد ارتقای خدمات رسانی به شهروندان و برقراری مدیریتی کارآمد خواهیم بود.

برای داشتن زندگی شهری سالم تر و پویاتر استفاده از دانش ارتباطات و فناوری اطلاعات، امری گریزناپذیر است و جامعه جهانی به سمت شهرهای هوشمند حرکت می کند.

شهر هوشمند در ادبیات مدیریتی و سیستمی، به عنوان یک «کلان سیستم هوشمند» شناخته شده که به صورت هوشمند مدیریت می شود. چنین شهری مکانی ممتاز برای توسعه پایدار اقتصادی، صنعتی و … بوده که در آن به مسائلی مانند ترافیک، مصرف انرژی، آلودگی، تخریب سرزمین، بروزرسانی و بهینه‌سازی زیرساخت‌های شهری، بهبود کیفیت زندگی و مواردی دیگر از طریق یک رویکرد نوآورانه و سیستماتیک، بر اساس ارتباط و تبادل اطلاعات با هدف بهینه‌سازی فرآیندهای مدیریت شهری پرداخته می شود .در شهر هوشمند سرمایه‌گذاری بر سرمایه‌های انسانی و اجتماعی و زیرساخت‌های ارتباطی از جمله حمل و نقل و همچنین زیر ساخت های مدرن مانند ICT که باعث رشد پایدار اقتصادی و کیفیت بالای زندگی می شود، با مدیریت صحیح منابع طبیعی و از طریق مدیریت مشارکتی مردم در آن انجام می پذیرد.

بر اساس نگرش و تفکر سیستمی، شهر هوشمند یک کلان سیستم از زیر سیستم های شهری است. به عبارت دیگر با ترکیب و تعامل بسیاری از مجموعه های شهری مانند سازمان ها، شرکت ها، دانشگاه ها، شهروندان و… و همچنین مجموعه ها و زیرسیستم های مستقل هوشمند در هر شهر، سیستم پیچیده ی بزرگی تشکیل می گردد که به آن شهر هوشمند گویند.

ارتباط و تعاملات عملیاتی بین این تعداد زیاد از مجموعه ها و زیرسیستم های شهری، باعث می شود که بحث مستقل بودن و همچنین استاندارد سازی زیر مجموعه ها و زیرسیستم های یک شهر به عنوان یک اصل اساسی و مهم در ساختار و مدیریت شهرهای هوشمند عمل نماید بطوری که نبود و یا ضعف در استقلال و استاندارد سازی حوزه های مدیریت زیرمجموعه ها و زیرسیستم های شهری، باعث افزایش هزینه-های مدیریت شهری و یا ضعف در مدیریت شهرها خواهد گردید. زیرا نبود این استانداردسازی بین زیرمجموعه ها و زیرسیستم های شهر به عنوان یک کلان سیستم، اجرای پروژه‌های تعریف شده در هر شهر جهت دستیابی به اهداف شهری را با مشکلات و موانع جدی روبرو نموده و هزینه های دست‌یابی به چشم انداز کلان سیستم شهر را افزایش می دهد.

ویژگی های شهر هوشمند

نوآوری، ثبات و همچنین استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای مدیریت بهینه منابع از مهم ترین عواملی هستند که در رده بندی شهرهای هوشمند دنیا مدنظر قرار می گیرد.

در شهرهای هوشمند مدیران شهری، به منظور توسعه خدمات و زیرساخت های لازم سرمایه فیزیکی با سرمایه اجتماعی را پیوند می دهند؛ تا شاهد تجمیع فن‌آوری، اطلاعات و دیدگاه فرهنگی و اجتماعی برحسب یک برنامه منسجم و بهبود خدمات شهری باشیم.

شهر هوشمند داری زیرمجموعه ها، زیرسیستم ها و مولفه های اصلی زندگی هوشمند بوده که این مولفه‌ها عبارتند از:

مدیریت هوشمند شهری :Smart Governance

انرژی هوشمند (Energy Smart)

ساختمان هوشمند (Smart Building)

حمل و نقل هوشمند ((Smart Mobility

زیرساخت هوشمند ((Infrastructure Smart

تکنولوژی هوشمند ((Smart Technology

سلامت و مراقبت‌های بهداشتی هوشمند ((Smart Healthcare

شهروند هوشمند ((Citizen Smart

بر این اساس شهروندان شهر هوشمند دارای مهارت‌های کار با پایانه‌ها و سامانه‌های الکترونیکی و اشتغال در مشاغل فاوا هستند. در سراسر شهر اعمال مورد نظر حاکمیت بصورت به هم پیوسته درون شهری انجام می شود که شامل خدمات و تعاملاتی می‌شود که سازمان‌های مدنی، دولتی، خصوصی و نظام جهانی را به هم متصل نموده و در صورت نیاز، با هم ادغام می‌کند .اصلی‌ترین ابزار برای نیل به هدف فوق، فاوا است.

انرژی‌های تجدیدپذیر، شبکه‌های انرژی فاوا، سیستم‌های اندازه‌گیری، کنترل و پایش آلودگی، نوسازی ساختمان‌ها و مراکز رفاهی، ساختمان‌های سبز و برنامه‌ریزی سبز شهری از چشم اندازهای زیست محیطی شهر هوشمند است و برای حمل و نقل از سیستم‌های حمل‌ونقل ایمن، به هم پیوسته و سازگار با محیط زیست استفاده می شود.

زیرساخت های هوشمندسازی شهرها

همانطور که پیش تر بیان شد، شهر هوشمند به عنوان یک کلان سیستم از زیر سیستم های شهری ترسیم می شود. برای هوشمند بودن یک شهر لازم است تا همه مجموعه های شهری مانند سازمان ها، شرکت ها، دانشگاه ها، مجموعه ها و حتی خود شهروندان هوشمند باشند؛ از مجموعه تمام این موارد سیستم بزرگی تشکیل می شود که به آن شهر هوشمند گویند.

برای هوشمند سازی یک شهر لازم است تا تمامی مجموعه هایی که به عنوان زیرساخت های شهری شناخته می شود در مرحله نخست استانداردسازی شوند تا بتوان در مرحله بعدی برای هوشمند سازی این اجزا اقدام کرد. از سوی دیگر یک شهر هوشمند نیاز به ارتباط و تعاملات عملیاتی بین مجموعه ها و زیرسیستم های شهری اش دارد.

سبد خالی ایران از شهرهای هوشمند جهان

شهر بینچوان (چین)، سونگدو و بوسان (کره جنوبی)، وین (اتریش)، نیویورک (آمریکا)، توکیو (ژاپن)، سیدنی (استرالیا)، فرانکفورت (آلمان)، لندن (انگلستان)، بارسلونا (اسپانیا)، آمستردام و میلان (ایتالیا) شناخته شده‌ترین شهرهای هوشمند دنیا هستند. همچنین سنگاپور برای غلبه بر مشکلاتی مانند تراکم شهری، حمل و نقل و مسائلی از این قبیل، «برنامه ملت هوشمند» را اجرا کرده است.

اگر بخواهیم وضعیت فعلی ایران را به لحاظ دارا بودن شهرهای هوشمند بررسی کنیم در می یابیم که حتی کلانشهر تهران به عنوان پایتخت و پیشرفته ترین شهر کشورمان هنوز با استاندارهای یک شهر هوشمند فاصله زیادی دارد؛ هرچند در این زمینه با تصویب دولت الکترونیک و شبکه ملی اطلاعات در مسیر ایجاد شهر الکترونیکی که پیش نیاز شهر هوشمند است، گام هایی برداشته شده است. بنابه گفته نصراله جهانگرد معاون وزیر ارتباطات، یکپارچه سازی سرویس های دولت الکترونیک و همچنین خدمات مبتنی بر اطلاعات مکان محور، پرداخت های موبایلی و خدمات نقش های شهری پستی در حال بررسی است. همچنین بسترهای مناسب برای برقراری وای فای عمومی در نقاط پرتراکم نیز در حال آماده سازی است. همچنین طبق آخرین تصمیمات اتخاذ شده در وزارت کشور، هوشمندسازی حداقل پنج شهر ارومیه، اصفهان، تبریز، مشهد و تهران هدف‌گذاری شده است. بعلاوه سازمان فناوری اطلاعات نیز اقداماتی مانند فراخوان استارت آپ با هدف شناسایی نخبگان، آغاز کرده است.

با وجود این هنوز با استقرار کامل زیرساخت‌ها و اجرایی شدن شهر هوشمند فاصله زیادی داریم. دولت الکترونیک در سال ۹۳ در دولت به تصویب رسیده و قرار است تا پایان سال ۹۶ اجرایی شود اما هم اکنون و در شرایطی که چندان زمانی تا پایان فرصت اجرایی شدن این مصوبه باقی نمانده است هنوز جاری شدن نظام اداری در ساختار الکترونیکی به سطح مطلوب نرسیده است. غلامرضا کاتب (نماینده مردم گرمسار و آرادان در مجلس شورای اسلامی) گفته است: در برنامه چهارم توسعه احکام متعددی درباره شهر هوشمند و دولت الکترونیکی تصویب شد اما این موضوع به جایی نرسید و نشان داد دولت به تنهایی توفیقی در این حوزه کسب نمی‌کند. وی ایجاد یکپارچگی میان دستگاه‌های اجرایی خدمات رسان به مردم را یکی از ابزارهای مهم در دستیابی به شهر هوشمند دانست.

البته این نکته را هم باید در نظر داشت که اقدام به ایجاد شهرهای هوشمند پروژه‌ای تک رشته‌ای یا تک بخشی نیست تا فقط به بخش های فناوری اطلاعات محدود شود بلکه همیاری همه بخش‌های اقتصادی کشور و هم‌افزایی همه دستگاه‌های دولتی را می‌طلبد.

منبع: گرداب

شهر هوشمند، نیاز امروز و ضرورت فردا | خانواده و فضای مجازی